We zitten weer in de goede periode van het jaar. De winter is bijna voorbij, de dagen worden langer, en onze handen jeuken om weer te beginnen. We hebben het over het voorzaaien van onze gewassen. Dit keer gaan wij een stuk gestructureerder aan de slag. We hebben veel geleerd dankzij het jaar ervoor en weten beter hoe we onze moestuinplannen gaan aanpakken. Er is goed nagedacht over een moestuin en kas indeling waardoor meerdere teelt beurten mogelijk zijn, maar liefst 5 stuks! In deze blog beginnen we met de eerste teelt.
Voordat we kunnen gaan voorzaaien hebben we wel de juiste zaden nodig. Voor onze emigratie hebben wij een flinke stapel zaden gekocht bij Bolster Biologische Zaden. Zij hebben een ruim assortiment in zaden voor zowel gewassen als bloemen. Je kunt hier de perfecte combinatie kopen om je permakultuur tuin te starten. Nu we in Zweden wonen zijn we begonnen met ruilhandel van biologische zaden bij lokale tuinders.
Voorzaaien is in de basis niet ingewikkeld. We hebben een potje gevuld met aarde, stoppen er een zaadje in, geven het water en we wachten tot er een plantje groeit. Toch kun je het voorzaaien op vele verschillende manieren uitvoeren, omdat er ook verschillen bestaan tussen de zaden onderling. Het is belangrijk om met het voorzaaien rekening te houden met:
- licht of donker ontkiemende zaden
- lange of korte kiemtijd
- warme of koude ontkiemingstemperatuur
- snel of langzaam groeiend gewas
We zullen deze punten even in het kort toelichten. Uiteraard is er ook heel veel informatie over deze punten te vinden op het internet of in dit praktische boek (Ecologisch Tuinieren), dat voor ons echt als bijbel geldt!
Belangrijke voorwaarden voor het voorzaaien
Er zit een verschil in de zaden qua licht dat nodig is om te ontkiemen. Over het algemeen geldt dat zaden een halve centimeter tot 1 centimeter in de grond gestopt moet worden. Toch is deze gouden regel niet nodig voor alle ontkiemers, bijvoorbeeld Tuinkers en Dille. Deze zaden kunnen oppervlakkig worden uitgestrooid op de aarde om te ontkiemen. Tuinkers kan zelfs zonder aarde ontkiemen. Hiervoor is enkel een bakje nodig met op de bodem een nat keukenrol papiertje. De tip is dus, zoek goed uit hoe je het beste je zaden kunt laten ontkiemen voor het beste resultaat.
Lange of korte kiemtijd
Vorig jaar hebben wij dit grote verschil ondervonden en hebben helaas weinig profijt gehad van het voorzaaien. We hebben te weinig rekening gehouden met de lange kiemtijd, waardoor deze gewassen bij ons in Zweden geen kans hadden om tot een goed gewas te groeien. Dit jaar doen we het anders!
We zijn nu begonnen met de langzame ontkiemers, zoals pepers, paprika’s en tomaten. Dit zijn overigens ook langzame groeiers, maar daar straks meer over.
Zij gaan dus mee met onze eerste teelt. De korte kiemtijd zaden zijn gewassen die ook (in het algemeen) snel groeien en snel te plukken zijn, bijvoorbeeld radijsjes of rode biet. De tip van ons is; zoek goed uit wat de kiemtijd is en plaats gelijksoortige in dezelfde zaaitray op hetzelfde moment.
Warme of koude ontkiemingstemperatuur
Het is nog vroeg in het jaar en in Zweden hebben we nog te maken met vorst in de grond. Toch is het heel goed mogelijk om voor te zaaien in de kas. Je hebt namelijk winterse gewassen en vroege ontkiemers. Er bestaan diverse spinazie soorten die nu kunt zaaien, evenals sla soorten. Heerlijk om te beginnen met verse bladgewassen! Tropische vruchten zoals tomaat, paprika, kun je beter binnen voorzaaien bij minimaal 20 graden. Zij ontkiemen alleen bij warmte. Onze tip is dan ook; ontdek welke zaden direct naar buiten kunnen bij frisse temperaturen en welke beter gedijen bij een warme ruimte.
Snel of langzaam groeiend gewas
Als laatste is er ook nog de mogelijkheid om een snel groeiend gewas te laten groeien (8 weken van ontkieming tot op het bord) of langzaam groeiend gewas. Bij snel groeiende gewassen heb je relatief gezien minder ruimte nodig. Je kunt, als je vroeg begint, meerdere teelten van hetzelfde gewas hebben op hetzelfde stukje grond, dus relatief minder ruimte nodig. Langzaam groeiende gewassen nemen langer dezelfde ruimte in beslag. Meerdere teelten zijn hierdoor vaak niet mogelijk. De tip is dan ook; bedenk hoeveel je van het langzaam groeiende gewas wilt oogsten in het jaar.
Onze eerste teelt
Nu het vrij duidelijk is geworden dat het belangrijk is om deze punten in het achterhoofd te houden kun je met nog veel meer aspecten rekening houden. Hoe warm is mijn huis? Heb ik voldoende licht in huis? Kan ik al direct in de volle grond zaaien? Allerlei vragen die misschien direct in je hoofd opkomen. Wij zijn nu begonnen in februari, de 8e, met onze cherrytomaten, tijm en basilicum. Deze hebben wij binnen voorgezaaid, omdat het buiten nog echt winter is. We probeerden dit zonder lamp te doen, maar onze cherrytomaten werden hierdoor erg slungelig. Conclusie: Wel de warmte om te ontkiemen, maar te weinig licht. We hebben nu lampen geïnstalleerd (van TL-buizen) die de groei van onze plantjes bevordert. Binnen hebben wij er bewust voor gekozen om grotere potten te gebruiken dan de bekende zaai trays. Hierdoor heeft het plantje meer ruimte om te groeien, voordat we hem moeten verpotten of verharden. Ze zijn dan ook minder kwetsbaar in een oudere levensfase. De zaai trays gebruiken wij voor de snelle teelt die makkelijk te verpotten zijn. Deze zijn ook geplaatst in de kas.
Doordat wij nu op 8 februari zijn begonnen, in huis, hopen wij ons groeiseizoen te verlengen. We wonen in Zweden in cultuurzone 4 en dat betekent dat de temperaturen kouder zijn en er minder daglicht is. Dus het hebben van een groeilamp en een goede temperatuur in huis zijn dus noodzakelijk. Daarnaast hebben bepaalde zaden ruim 4 maanden nodig voordat ze gewassen gaan leveren. We hopen met onze vroege teelt ook te profiteren van een vroege oogst.
Onze eerste teelt bestaat uit de volgende gewassen: Het deel dat in de kas gaat groeien bestaat uit spinazie, doperwt, sla soorten, rode biet, radijs, en ui. In huis worden vooral tomaten, pepers en paprika’s op gekweekt. Alle potjes die wij in gebruik hebben voor onze zaailingen zijn gevuld met potgrond en eigen verkregen compost. De verhouding is 50-50. We hopen ze hiermee voldoende voedingsstoffen te geven voor hun eerste levensfase.
