Wat is compost?
Compost is niets minder dan plantenresten die door bacteriën worden afgebroken om een humusrijke meststof te maken. Bijna alles wat je eet mag op de composthoop, evenals tuinafval. Composteren gebeurd in de natuur ook, zonder dat wij ons daar bewust van zijn. Loop maar eens door het bos. De bomen verliezen hun bladeren, deze vallen op de grond en worden door de bacteriën afgebroken tot een voedzame bodem voor dezelfde boom. Dus een compostbak in je tuin, groot of klein, is een must!
De vele voordelen van compost op een rijtje:
- het vermindert je eigen afval stroom door het hergebruiken van natuurlijke materialen
- het verbeterd de bodemstructuur van je tuin
- het is een goedkope manier om je eigen meststof te verkrijgen
- het beschermt je planten beter tegen de kou
Compost kun je het beste twee keer per jaar aan je tuin toevoegen. Als eerste in het najaar wanneer je orde hebt gebracht in je tuin. Door een dikke laag organisch materiaal neer te leggen bescherm je de grond en planten tegen de kou. De compost heeft de hele winter en deels voorjaar om te worden opgenomen door de bodem. Wij gebruiken ongeveer 10 centimeter bovenop onze bedden. Wij hebben immers strenge winters, maar je kunt ook nooit te veel hebben. De tweede keer om compost te plaatsen is halverwege het voorjaar, ook als beschermer van de grond en als extra booster voor de groei van je gewassen. De compost laag houdt meer vocht vast en geeft op zijn beurt weer voedzame stoffen af.
Overtuigd dat compost belangrijk is?! Laten we dan gaan kijken hoe je een compostbak kunt bouwen!
TIPS voor het bouwen van je compostbak
TIP 1: Locatie, Locatie, Locatie
Het hebben van een compost bak is echt ongelofelijk praktisch voor je tuin, maar het brengt ook een nadeel met zich mee en dat is dat het ongedierte (kan) aantrekken. Omdat je liever geen ongedierte in je moestuin wilt hebben of dichtbij je huis/schuur, is het belangrijk om een goede locatie te vinden met voldoende afstand. Wij hebben gekozen om het hok 20 meter achter ons huis te plaatsen zodat deze voldoende afstand heeft tot onze tuin en huis. Dit is misschien ver weg, maar wij hebben de ruimte om dit te kunnen doen. Bij een kleinere tuin zul je goed moeten kijken waar hij niet in de weg staat. Ook is het belangrijk om de natuurlijke elementen in de gaten te houden, zoals wind en water, zie TIP 3.
TIP 2: een, twee of drie bakken?
Onze tuin wordt aardig groot waardoor we besloten hebben om 3x 120x80cm bakken te bouwen. Hierdoor hopen we voldoende compost te genereren om ons zelf te voorzien genoeg voedingsstoffen. Zo’n grote compostbak neemt uiteraard veel ruimte in beslag, wat voor ons geen probleem is. Is jouw tuin kleiner en heb je minder afval? Kies dan voor een 1 of 2 baks compost systeem. Je kan ook kijken naar een kant en klare compostbak.
TIP 3: Heb controle over je compost
Wanneer je zomaar een bak plaatst voor je compost kun je nog wel eens voor teleurstellingen komen te staan. Het composteer proces lijkt heel makkelijk, maar er zit toch wel een beetje een denkwerk achter. Het is belangrijk dat er voldoende lucht bij komt om het aerobe proces te starten, maar weer niet zo dat je compost uitdroogt. Dit geldt ook voor vocht… Water is nodig om het proces in gang te houden, maar te veel water zal je compost ‘verzuipen’. Kies daarom voor goede luchtgaten en dek je compostbak eventueel af. Het hete proces dat vrijkomt bij het composteren zorgt ervoor dat ongewenste onkruidzaden niet meer levensvatbaar zijn. Zo kun je dus eigenlijk alles op de compost stapel gooien. Let wel op voor schimmels, bijv van tomaten planten. Deze kunnen je composthoop beschadigen!
TIP 4: Zorg voor een goed onderhoudschema voor je compost
Zodra je begint met het maken van je eigen compost is het handig om te bepalen hoe je je compost wilt onderhouden. Bij ons systeem beginnen we namelijk helemaal links met grof afval. Dit scheppen we 2x per week om en geven het eventueel een beetje water om het composteringsproces te starten. Zodra er een mooi begin is gemaakt (en dat is echt wel goed zichtbaar door hitte dampen en een donkere soort aarde ontstaat), scheppen we 2/3e over naar compostbak nummer 2. Daar zal het restant verder composteren. Bij het linkerdeel blijven we nieuw afval toevoegen en omdat 1/3e achter blijft zal het composteer proces goed op gang blijven. Ondertussen kun je bak 2 bij vullen zodra bak 1 meer gecomposteerd is. Bak 3 is uiteindelijk ons eind resultaat en zal gebruikt worden voor de tuin. LET OP: Dit werkt voor ons het beste, misschien bij jou wel niet! Hier kom je uiteraard alleen maar achter door het te doen.
We gaan bouwen!!
Zoals gezegd maken wij ons compostbak van gerecyclede materialen. De pallets die wij gebruikt hebben, hebben wij verkregen tijdens onze eerste hout levering van een lokale boer. Pallets zijn een prachtig en sterk bouw materiaal en ideaal voor het maken van je compost hok. Ze zijn stevig, gemakkelijk te plaatsen en ze hebben lucht gaten waardoor je compost voldoende lucht krijgt om het proces te starten. Heb je geen pallets, dan kun je uiteraard altijd planken gebruiken, maar zorg ervoor dat je ruimte tussen de planken over houdt. De plaatmaterialen voor het dak vonden wij bij de ‘schroot’ op ons terrein. De vorige eigenaar had een metaal stapel gemaakt en daar lagen deze bij. Super ideaal dus voor een afdak.
Nu moesten we alleen nog voor dragers zorgen. Deze hebben we uiteindelijk gemaakt van bomen in ons bos die weg konden ivm uitdunnen van het bos. De bomen waren nog goed, maar doordat te veel bomen op een kluitje groeien, hebben andere bomen geen kans om tot een volwaardige boom te groeien. Hierdoor hebben we besloten bepaalde bomen weg te halen en te hergebruiken als staanders. De planken die de pallets voorin afsluiten zijn verkregen uit een gesloopte schuur (door de vorige eigenaar). We hebben dus alleen de schroeven moeten kopen! Zo zie je maar weer dat je met rest materiaal veel kunt bouwen, even creatief zijn!
Beginnen aan je compost hoop
Nu je weet wat compost is, jij je eigen hok hebt gebouwd, is het tijd om te beginnen aan je eigen compost hoop. Er zijn op internet heel veel formules te vinden over hoe je het beste compost kunt maken. Wij gooien echter alles op de compost hoop en proberen een mix te maken van 50% groen en 50% bruin materiaal. Dit zorgt voor balans in de compost en zal het proces sneller laten verlopen. Onder groene materialen verstaan we alles wat “vers” is. Denk aan gemaaid gras, voedselresten, groene bladeren, koffiedik en teezakjes. De bruine materialen zijn o.a. gedroogd gras, gedroogde bladeren, hooi, stro, houtsnippers, zaagsel of karton (zonder bedrukking en tape). Het belangrijkste is nu niet om heel diep in te gaan op deze verhoudingen maar om te beginnen! Gun je (moes)tuin deze waardevolle voedingsstoffen. Moestuin houders zeggen niet voor niets dat compost het goud is van een Tuinder!
